Terapie widzenia  (trening wzrokowy, ang. Vision Therapy – VT) to indywidualny, nadzorowany przez specjalistę program ćwiczeń wzrokowych, mających na celu usprawnienie, rehabilitację i rozwój procesu widzenia. Skuteczność terapii widzenia została potwierdzona naukowo w przypadkach zaburzeń ruchów oczu, niezezowych zaburzeń widzenia obuocznego, zeza (tropii), niedowidzenia (ambliopii), zaburzeń akomodacji, fiksacji, czy wystąpienia zaburzeń wzrokowych w konsekwencji urazów czy udarów mózgu oraz struktur odpowiedzialnych za ruchomość gałek ocznych. Mimo niewielkiej popularności tego typu terapii w Polsce, VT stosowane jest na całym świecie (głównie w Stanach Zjednoczonych) od ponad 50 lat, ciesząc się ogromnym sukcesem w wyprowadzaniu zaburzeń widzenia na różnych poziomach - czego dowodzą publikacje naukowe powstające na całym świecie.

​

          Ze względu na fakt, że wiele z wyżej wymienionych zaburzeń jest następstwem rozwijającego się procesu chorobowego, niezwykle ważne jest, aby przed zaplanowaniem treningu wzrokowego każdy pacjent był uprzednio badany przez lekarza specjalistę, m. in. okulistę, neurookulistę, neurologa. Program ćwiczeń jest indywidualnie zaplanowany i uzależniony od wyników przeprowadzonych badań okulistycznych i optometrycznych (według standaryzowanych testów) tak, aby był optymalnie dopasowany do aktualnego stanu układu wzrokowego pacjenta.

          Terapia obejmuje ćwiczenia wykonywane w gabinecie odpowiednio do tych celów przystosowanym i/lub ćwiczenia domowe, wykonywane przez pacjentów we własnym zakresie, po wcześniejszym ustaleniu planu i zakresu ćwiczeń.

          W ramach terapii gabinetowej używany jest specjalistyczny sprzęt (m.in. pryzmaty, filtry, soczewki, narzędzia specjalistyczne, programy komputerowe).

          Długość trwania terapii jest szacowana indywidualnie - w zależności od stanu nieprawidłowości układu wzrokowego - i może trwać od kilku tygodni, aż po okres kilku lat. Częstotliwość spotkań w gabinecie oraz wykonywania ćwiczeń domowych jest dobierana indywidualnie. Dodatkowo terapii towarzyszy stała kontrola u specjalisty prowadzącego. Terapia wykonywana jest pod okiem osób odpowiednio pod tym kątem wykwalifikowanych, pod stałym nadzorem optometrysty prowadzącego pacjenta.

          Ważnym aspektem przed rozpoczęciem terapii jest oszacowanie jakie parametry układu wzrokowego mogą podczas trwania terapii zostać poprawione, a także czego terapia nie będzie w stanie polepszyć. W zależności od wieku pacjenta, jak i stanu oraz stopnia adaptacji układu wzrokowego, terapia daje większe lub mniejsze korzyści. Specjalista zajmujący się terapią widzenia na podstawie zmierzonych parametrów optometrycznych oraz wyników okulistycznych powinien określić czas trwania terapii i szacowane rezultaty. Efektywna terapia wymaga regularności, a także postępowania według określonych zasad.

 

Terapia widzenia dedykowana jest zarówno dzieciom, jak i osobom dorosłym i oparta jest na terapii układu nerwowego pod kątem wzrokowo-motorycznym. Spektrum zaburzeń i symptomów, w których trening wzrokowy jest słusznym rozwiązaniem jest bardzo duże:

• zaburzenia układu wzrokowego po urazach, udarach lub w wyniku innych uszkodzeń układu nerwowego

• dysfunkcje w napięciu mięśniowym

• uciekające oko - stale ustawione w zezie lub uciekające okresowo (np. przy zmęczeniu, podczas stresu lub choroby), zezowanie wciąż jednym okiem lub naprzemiennie

• problemy z ruchami oczu - kompensowanie ruchów oczu ruchami głowy

• trudności z koordynacją oko - ręka, zaburzenia z motoryką ciała, utrzymywaniem równowagi

• zaburzenia widzenia związane z występującą zaćmą (terapia stanów po operacji zaćmy - nawet u kilku miesięcznych dzieci) 

• zamazane widzenie przy obserwacji przedmiotów z bliska i/lub z daleka

• mrużenie oczu, bóle głowy, bóle oczu, zamykanie lub zasłanianie jednego oka

• epizody podwójnego widzenia

• pieczenie, swędzenie, łzawienie oczu, szybkie zmęczenie przy czytaniu, słabe zdolności czytania

• brak prawidłowej oceny odległości, przybliżanie przedmiotów bardzo blisko

• zamazany obraz po dłuższym wysiłku wzrokowym, powolne wyostrzenie obrazu przy każdorazowej zmianie odległości obserwacji

• skarżenie się na zmęczenie ogólne lub zmęczenie oczu podczas wysiłku wzrokowego, problemy z koncentracją

• poruszanie głową podczas czytania, łączenie się (zlewanie) słów przy czytaniu, omijanie linijek tekstu/wyrazów podczas czytania, używanie palca do wskazywania czytanego tekstu

• problemy z utrzymywaniem uwagi

• mylenie słów o podobnie brzmiących początkowych literach

• obniżony poziom rozumienia czytanego tekstu     

• mylenie liter, problem z pisaniem pomiędzy liniami

• mylenie stron (prawo, lewo, góra, dół)

• trudności z wykonaniem zadań na czas, problemy z zapamiętywaniem informacji wzrokowej

​

Autor: Monika Czaińska